Tijdens de cursus Grieks vroeg één van mijn leerlingen om een les te besteden aan typisch Griekse uitdrukkingen. Dat idee sprak me wel aan en ik heb er een aantal op een rijtje gezet.

Natuurlijk kent het Grieks spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen die vergelijkbaar zijn met die in het Nederlands, maar ze zijn toch vaak net een beetje anders. Soms zelfs totaal anders en is er geen touw aan vast te knopen…

Griekse spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen die (enigszins) overeenkomen met Nederlandse

Κάλλιο αργά, παρά ποτέ.
Beter laat dan nooit.

Του χαμογέλασε η τύχη.
Het geluk lachte hem toe.

Δεν βλέπει πέρα από την μύτη του.
Hij kijkt niet verder dan zijn neus (lang is).

Ρίχνει λάδι στη φοτιά.
Hij giet olie op het vuur.

Είναι να τρελαθείς.
Het is om gek van te worden.

Πίνει σαν σφουγγάρι.
Hij drinkt als een spons.

Θα σου σπάσω τα μόυτρα.
Ik zal je gezicht verbouwen.

Griekse spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen die iets afwijkender, maar wel te begrijpen zijn

Aγοράζω γουρούνι στο σακί.
Letterlijk: Een varken in een zak kopen.
Figuurlijk: Een kat in de zak kopen.
Betekenis: Een miskoop doen.

Ψάχνεις ψύλλους στ' άχυρα.
Letterlijk: Je zoekt vlooien tussen het stro.
Figuurlijk: Je zoekt een speld in een hooiberg.
Betekenis: Zoeken naar iets wat niet of nauwelijks te vinden is.

Ένας κούκος δε φέρνει την άνοιξη.
Letterlijk: Eén koekoek brengt de lente niet.
Figuurlijk: Eén zwaluw maakt nog geen zomer.
Betekenis: Niet te snel oordelen; één aanwijzing is niet voldoende voor een eindconclusie.

Aν πιαστείς στο χορό θα χορέψεις.
Letterlijk: Als je de dansvloer betreedt, dan zul je dansen.
Figuurlijk: Wie A zegt moet ook B zeggen.
Betekenis: Als je ergens aan begint, moet je het ook afmaken.

Κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε.
Letterlijk: Beter een vastgebonden ezel dan een zwervende ezel.
(Je kunt beter je ezel vastbinden dan dat je erachteraan moet gaan.)
Figuurlijk: Beter voorkomen dan genezen.
Betekenis: Het is beter om een probleem te voorkomen dan het achteraf te moeten oplossen.

Παίζει τον παπά.
Letterlijk: Hij speelt voor priester.
Figuurlijk: Hij is een heilig boontje.
Betekenis: Hij is een schijnheilig mens.

Βαράει μύγες.
Letterlijk: Hij mept vliegen.
Figuurlijk: Hij doodt de tijd.
Betekenis: Je met iets bezighouden, terwijl je wacht.

Typisch Griekse spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen

Χάφτει μύγες.
Letterlijk: Hij eet vliegen.
Figuurlijk: Hij zit uit zijn neus te eten.
Betekenis: Niets doen.

Πιάσ' τ' αβγό και κούρευ' το.
Letterlijk: Pak het ei en kap (kappen van haar) het.
Figuurlijk: Water naar de zee dragen.
Betekenis: Nutteloze inspanning verrichten.

Eίσαι τούβλο!
Letterlijk: Je bent een baksteen! (Geen kei!)
Figuurlijk: Je bent niet goed snik!
Betekenis: Je bent gek!

Kάτσε στα αβγά σου!
Letterlijk: Zit op je eieren!
Figuurlijk: Bemoei je met je eigen zaken!
Betekenis: Bemoei je er niet mee!

Θα φας ξύλο!
Letterlijk: Je zult hout eten!
Figuurlijk: Je zult ervan langs krijgen!
Betekenis: Je zult een pak slaag krijgen!

Μου κάνεις την ζωή πατίνι!
Letterlijk: Je maakt mijn leven tot een step!
Figuurlijk: Je maakt mijn leven tot een hel!
Betekenis: Je maakt het me moeilijk!

Άλλαξε χρώμα.
Letterlijk: Hij veranderde van kleur.
Figuurlijk: Zijn mond viel open van verbazing.
Betekenis: Hij was stomverbaasd.